Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık Hakkında Her Şey · Koray Sarıdoğan

ÖNEMLİ NOT: KalemKahveKlavye editörlerinin verdiği editörlük işlemlerinin HİÇBİRİ, KDY İŞLEMLERİNİ KAPSAMAMAKTADIR. KDY ile ilgili herhangi bir hizmet ve/veya yardım, dizgi, kapak tasarımı, vs. gibi işler için iletişime geçmemenizi rica ederiz.

Kitap satış sitesi Kitapyurdu’nun geçtiğimiz aylarda duyurduğu ve yaşama geçirdiği Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık sistemi kitap yayınlatmak, yayınevlerine kitap göndermek isteyen yazarların ilgisini çekmeye devam ediyor.

Uzun zamandır yayıncılık sektöründe çalışan bir editör ve aynı zamanda iki matbu, iki dijital olmak üzere dört kitabın yazarı olarak bu yeni sistemi enine boyuna inceledim ve ilgilisine yardımcı olmak için yazmak istedim. Ayrıca sistemde bir başvuru açarak bir aşamaya kadarki işlemleri bire bir takip ederek Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık sözleşme metnini edindim. Sonraki aşamalar için de hem sistemdeki açıklamaları, hem Kitapyurdu yetkililerinin çeşitli beyanlarını analiz ettim, hem de bu sistemden kitap yayımlayan birkaç kişiden bilgi ve yorumlarını aldım.* Başlamadan bir not: Bu bir reklam içeriği değildir.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık’ın getirdiği sistemin yayıncılık sektöründeki etkisi, olumlu ve olumsuz yönleri bambaşka bir konu. Bu yazıda bu sistemin işleyiş biçimi ile bir yazara sağladığı imkânlar üzerinde duracağız ve geleneksel yayıncılıkla karşılaştırarak şu sorulara cevap arayacağız:

• Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık nedir?
• Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık başvurusu nasıl yapılır? İletişim bilgilerine nasıl ulaşılır ve sistem nasıl işler?
• Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık nasıl çalışır? Sözleşme koşulları, çalışma sistemi, baskı, dağıtım ve tanıtım ağı nasıldır?
• Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık güvenilir mi?
• Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık avantajları ve dezavantajları açısından neler sunuyor ve bu sistemin bildiğimiz geleneksel yayıncılık sisteminden farkları ne?

Aklınızdaki sorulara daha detaylı cevap vermek için bu yazının yanı sıra KalemKahveKlavye kanalında bir de video var:

Konuya geçmeden önce ilgilisi için birkaç küçük not:

• Yayınevlerine kitap göndermek isteyenlere sürekli güncellenen “Yayınevlerine Kitap Dosyası Gönderme Rehberi” yazımı öneririm.
• Yazar, yazar adayları ve yayın kuruluşları için verdiğimiz kitap editörlüğü, geliştirici editörlük, redaksiyon, son okuma, yazar/metin danışmanlığı gibi hizmetlerimizi BURADAN inceleyebilirsiniz.
• Dosyalarınızın yayınevlerindeki şansını artırmak, yayına hem biçim hem içerik olarak hazır hale getirmek için Şeniz Baş ile birlikte hazırladığımız, alanında ilk Türkçe kaynak olan Yazar Adayının El Kitabı’nı BURADAN satın alabilirsiniz.
• Bu kitap çerçevesinde düzenlediğimiz “Yazar Adayının Yol Haritası” söyleşi serimizin iki kaydına BURADAN ulaşabilirsiniz.

Hadi başlayalım…

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık Nedir?

KDY, yani Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık için tanım olarak, Kitapyurdu kitap satış sitesinin kurduğu yayınevi markasıdır diyebiliriz. Geleneksel yayınevlerinden ve yayıncılık sisteminden elbette birçok farkı var.

Öncelikle, sistem ilk tanıtıldığında düşülen “Kitapyurdu e-kitap mı yayınlıyor?” yanılgısını ortadan kaldıralım: Hayır, bu bir e-kitap sistemi değil. E-kitap, mevcut KDY sistemi içerisinde yer almıyor şu an.

Peki bu sistemi farklı kılan şey ne?

PoD, yani Print on Demand sistemiyle çalışıyor olması. Peki Print on Demand nedir? Türkçesi, “talep üzerine baskı” sistemi. Dosyanız, bütün işlemler tamamlandıktan sonra baskıya hazır halde dijital olarak bekliyor. Ne kadar sipariş gelirse, o kadar basılıyor. Yani geleneksel yayıncılıkta olduğu gibi 1000-2000 gibi adetlerde basılıp dağıtım ağına, depolara çıkmak yerine ne zaman kaç tane sipariş edilirse o kadarı baskı makinelerine gönderiliyor.

Print on Demand sistemini dünyada güçlü biçimde kullanan mecra Amazon’du ve Amazon Türkiye açıldığında bu sistemin de hemen geleceği düşünülüyordu, ne var ki Kitapyurdu erken davranmış oldu.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık Nasıl Çalışıyor?

KDY hemen bütün süreci online ve bire bir teması asgariye indirerek çözmüş. Her yazarın bir Kitapyurdu hesabına sahip olması gerekiyor. Kitap dosyasını göndermek, yayın, satış, revize gibi süreçlerin tamamını KDY sisteminde ilerletebiliyorsunuz.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık kitap başvurusu için hesap açtıktan sonra dosyanızı yüklüyorsunuz. Burası en önemli nokta: Kitabınızın basıma tamamen hazır olması gerekiyor. Bu ne demek? Kitabınız için herhangi bir geliştirici editörlük yapılmayacak, yalnızca yasal veya etik bir sorun içerip içermediğine bakılacak ve dizgi, dilbilgisi açısından majör hatalar tespit edilecek. Bunu, web sitesinin SSS kısmında yer alan şu ifadelerden anlıyoruz: “KDY’a göndereceğiniz eserinizin edisyonu eksiksiz olmalı. Editörlerimiz aynı eserde azami üç defa edisyon kontrolü (her kontrolde üç tashihi yazara bildirmek üzere) yapmakta, üçüncü defada da yazarımız ‘Kendin Düzenleyeceğim’ seçeneği ile ilerlemeyi seçtiği durumda düzeltmeye gereksinim duyulması halinde dosyayı reddetmektedir.”

Peki reddedilirse ne oluyor? Cevap şöyle: “Bu durumda eser için yeni başvuru yapılmalı, ve Ajans (Edisyon Destek) seçilmelidir.” Bunu biraz açıklayalım:

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık sistemi size sundukları şablona ve genel geçer dilbilgisi/dizgi hatalarına sınırlı bir inceleme yapmaktan başka herhangi bir editöryel hizmet ve destek sunmuyor. Yani kitabınızın redaksiyonu, editörlük işlemleri, kapak tasarımı, arka kapak yazısı, iç dizgisi ve mizanpajı tamamen size kalmış durumda.

Eğer bunları yapacak asgari bilgisayar/yazılım bilginiz ya da sizin için yapacak tanıdıklarınız varsa, şanslı sayılırsınız. Yok, bu konuda yardım alacak hiçbir yer yoksa Kitapyurdu size bazı ajanslar öneriyor. Bu ajanslar da dosyanızın ihtiyacına göre çeşitli tutarlarda hizmetler veriyorlar.

Burada yalnızca dizgi ve mizanpaj için sayfa sayısına göre ortalama 500-1500 TL arasında değişen rakamlar söz konusu oluyor. Eğer editörlük, son okuma, düzelti gibi talepler de oluyorsa yine sayfa sayısına göre tutarlar yukarı yönlü hareket ediyor. Kapak tasarımı da hariç tabii.

KDY Kitap Başvurusu Nasıl Yapılır?

KDY bütün bu süreçleri şeffaflaştırmış ve takip edilebilir hale getirmiş. KDY kitap başvurusu işlemi için aşağıdaki süreci izlemeniz gerekiyor. Ben şu an Google Play, Kobo ve İdefix’te satışta olan e-kitabım için başvuruda bulundum ve ilgilisi için ekran görüntülerini aldım.

KDY’nin web sitesine gidip burada hesap açıyor veya Kitapyurdu hesabınız varsa oturum açıyorsunuz.

Sizden en başta T.C. Kimlik Numarası ile kısa bir yazar profili oluşturmanızı istiyor. Burada amaç, ticari bir işlemin tarafı olacağınız için resmi bir kişi olduğunuzu yasal sistemler üzerinden teyit etmek, yani sakıncalı bir durum yok. Daha sonra “Yeni Eser Başvurusu” butonuna tıklıyoruz ve karşımıza eserimizi gireceğimiz beş aşamalı bir Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık Başvuru ekranı çıkıyor. İlk aşamada dosyanın adı ve varsa alt başlığı ile birlikte Word formatı halinde kendisi de isteniyor.

İkinci aşamada kitabın yer alacağı kategoriyi ve içindeki görselleri soruyor. Buradaki amaç da görsellerin telif durumunu şeffaflığa kavuşturmak. Eğer görsellerinizin hak sahibi varsa ve izin veya yayın hakkı alınmamışsa ileride oluşacak sorunların önüne geçmek isteniyor.

Üçüncü aşamada yazar bilgileri giriliyor. Eğer çok yazarlı bir kitap söz konusu ise diğer yazarın da adı ve TCKN isteniyor. Eğer müstear isimle, yani başka bir isimle yayımlamak istiyorsanız bu da mümkün. Ama her durumda KDY sözleşmesi üzerinde gerçek adınız yazacak.

Burası önemli bir aşama. Burada yüklediğiniz Word üzerinden sistem, dosyanızdaki karakter ve paragraf sayısını hesaplıyor ve sizin seçeceğiniz baskı tipine göre biçimlendirme yapıyor. Bu biçimlendirme de sonraki aşamada kitabınızın bir adedi için asgari satış fiyatını belirleyecek.

Roman boy, akademik boy ve sınav boy olmak üzere üç baskı bilgisi var burada. Hangisinin neye benzediğini söylemek yerine altlarındaki cm ölçüsüne göre evinizdeki kitaplarla karşılaştırabilirsiniz.

Altta ise kâğıt seçimi var. Kitap kâğıdı diye belirtilen enso kâğıt, bildiğimiz kirli beyaz ayarındaki kitap kâğıdı. Burada enso’nun sadece 60 gram seçeneği var, yani görece ince bir kâğıt ama bunun adi bir kâğıt olduğunu söylemek doğru olmaz. Sadece, diyelim 100 sayfalık bir kitabınız olacaksa, standart 100 sayfalık bir kitaba görece ince gelecektir göze. Ama ilk bakışta bir kalitesizlik veya okuma aşamasında majör bir zorluk çıkarmaz.

Beyaz kâğıt seçeneği daha ucuz olacak, dolayısıyla kitabınızı daha düşük fiyata satmanızı sağlayacaktır ama göz zevkine hitap eden bir seçenek olmaz kanımca. Tabii ki kitabınızın türüne, içeriğine göre beyaz size daha cazip gelebilir.

İç baskıda sadece Tek Renk seçeneği var. Yani içeride renkli başlıklar veya renkli görseller kullanma şansınız sınırlanmış. Eğer sınav kitapları için renkli baskı seçeneği düşünüyorsanız bu yalnızca toplam sayfa sayısının %7’sine kadar mümkün oluyor. Tek renk roman vb. kitaplarda ise bu oran takribi %4 olarak belirlenmiş.

En altta ise tüm bu seçimlere karşılık, baskı halindeki sayfa sayısı ve tahmini fiyat bilgisi veriliyor. Benim 78 bin 594 kelimelik (bölüm aralarında sayfa atlanmış olmak üzere 34 A4’lük) dosyam akademik boyda 39 sayfaya ve 11 TL’lik satış rakamına denk geliyor:

Baskının biçimine karar verdikten sonra son bir gözden geçirme yapıyor ve onay veriyorsunuz:

Onay verdikten sonra hemen baskıya gitmiyor kitabınız. Bu aşamada sağda gördüğünüz pembe butondan sözleşmeyi ve mavi ok ikonundan da eserinizi nasıl biçimlendireceğinize dair yönergelerin olduğu dosyayı indiriyorsunuz. Bu ikisini sonraki başlıklarda anlatacağım.

KDY Başvurusu Sonrası İstenen Belgeler

Başvurunuzu yaptıktan sonra gelen, yukarıdaki son ekranda “Evrak Yükle” kısmında sizden üç adet belgeyi göndermeniz isteniyor. Bu aşama, cebinizden belli tutarlarda paranın çıkacağı aşamalardan biri ama bu paralar KDY tarafından değil devlet tarafından isteniyor.

5 HAZİRAN 2020 TARİHLİ GÜNCELLEME: İlk uygulamada sözleşmeyi noterden ücretle onaylatmanız gerekiyordu ama 5 Haziran 2020 itibariyle bu da kaldırıldı. KDY’de artık noter ücreti ödeme zorunluluğu yok. Yapılan açıklama şöyle: “KDY’de gerçekleştirdiğimiz yenilikler sayesinde artık eser sözleşmenizi tamamen çevrimiçi olarak hazırlayabilir, notere gitmenize ve kargo işlemine gerek kalmadan sistemimize yükleyebilirsiniz. Sözleşmeyi çıktı alarak imzalamanız akabinde taranmış PDF dosyasını, e-Devlet’ten alacağınız “Nüfus Kayıt Örneği Belgesi” ve “Yerleşim Yeri (İkametgah) ve Diğer Adres Belgesi” dosyaları olmak üzere 3 ayrı PDF dosyasını “Eserlerim” sayfanızdaki Evrak Yükle kısmında yükleyerek sözleşme aşamasını tamamlayabilirsiniz.”

Online sözleşme gönderimi için:

• Sözleşmenin çıktısını alın, doldurun, imzalayın ve imzalı halini taratıp PDF formatına getirin.
• e-Devlet üzerinden “Nüfus Kayıt Örneği Belgesi” ve “Yerleşim Yeri (İkametgâh) ve Diğer Adres Belgesi” alın. Bunlar da PDF formatında olacak.
• Daha sonra “Eserlerim” sayfasındaki Evrak Yükle butonunda gösterilen yerlere yükleyin. İşlem tamam!

KDY Kitap Şablonları

Sizden öncelikli olarak istenen, sözleşmenin teslimi. Gerekli evrakları önceki başlıkta açıklanan şekilde tamamladıktan sonra eserinizin ön incelemesi başlayacak ve tashihler, revizeler vs gözden geçirilecek. Siz de Word dosyanızın son hali verildikten sonra, KDY’nin belirttiği şekilde dosyanızı yayına hazır hale getireceksiniz.

Tekrar edelim: Adobe Indesign, Adobe Photoshop gibi programları, size söylenen yönergeleri kullanacak şekilde biliyorsanız bu işlemi yapabilirsiniz. Kapak tasarımı hariç. Bu da size kalmış durumda.

Bilmiyorsanız Kitapyurdu’nun size önerdiği ajanslardan fiyat alabilir veya kendi istediğiniz editör ve/veya ajanslarla çalışabilirsiniz. Yalnız dikkat: Bu ajanslar size “biçimsel” hizmet verir. Dizgi, mizanpaj, kapak tasarımı gibi… Eserinizin içerik anlamında niteliği, size doğru gelen kimi hataları veya kurgusal potansiyelini en üst seviyeye çıkarmak için gereken yazar/metin danışmanlığı veya geliştirici editörlük gibi hizmetleri sağlamazlar. Bunlara ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız KalemKahveKlavye’nin sağladığı Editörlük Hizmetleri sayfasına göz atabilirsiniz.

Gelelim şablonlara. Onay sonrası ekranda mavi ikonla indirdiğimiz klasörden iki klasör çıkıyor: İç sayfa ve kapak. Burada hangi fontun, puntonun, satır aralığının ve en önemlisi kenar paylarının kullanılacağına dair PDF şablonlar ve kılavuzların yanı sıra Indesign’da mizanpajını yapmanız için şablon dosyası geliyor. Ayrıca kullanmanız gereken fontlar da klasörde yer alıyor. Şöyle hızlıca bir gezelim ve önizlemelerine bakalım:

[su_button target=”blank” background=”#efc22d” color=”#000000″ icon=”icon: edit”]Dosyanızın kapak ve iç sayfa mizanpajlarını KDY şablonlarına uygun bir biçimde hazırlıyoruz. Bize bilgi@kalemkahveklavye.com ‘dan ulaşabilirsiniz. (Bu hizmete kapak tasarımı ve tashih dahil değildir.”[/su_button]

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık Sözleşmesi: KDY Telif Oranı, Sözleşme Süresi ve Diğer Koşullar

Gelelim sözleşme koşullarına ve içeriğine. En merak edilen ve en önemli bulduğum noktaları kısaca maddeliyorum:

• KDY telif oranı % 50. Yani kitabınıza belirlenen ücretin yarısı sizin. Tabii burada yine vergi sever devletimiz aramıza giriyor. Diyelim kitabınız için belirlenen satış ücreti 10 TL. Bunun 5 TL’si Kitapyurdu’nun. Kalan 5 TL’si sizin ama bu parayı size vermek için önce devlete %17 oranında stopaj ödemek gerekiyor ki bu oranı da düşünce sizin net kazancınız  4,15 oluyor. Bu örneği bütün tutarlar üzerinden düşünebilirsiniz.
• KDY sözleşme süresi iki yıl olarak belirlenmiş. Yani iki yıl boyunca kitabınız KDY’nin ürünü oluyor ve başka bir yayınevinden yayımlanamıyor. Peki bu sürede tek taraflı feshetmek isterseniz ne olur? Aslında bu birçok yayınevi ve yazar arasında yaşanan bir durum. Ve belirli koşullar sağlandığında bir ihtar çekerek sözleşmeyi sonlandırabiliyorsunuz ama KDY burada, sizden almadığı işlem masraflarını da sizden almayı sözleşmeye eklemiş. Böyle bir durumda kitabınız için aldığı ve henüz satışı gerçekleşmeyen bandrol adedinin, kitabın liste fiyatı ile çarpımının %25’ini sizden talep ediyor.
• Her kitap sözleşmesiyle yayınevine sadece kitabı değil onun bütün uyarlama ve yayın haklarını verirsiniz. Yani film, dizi, tiyatro, e-kitap, sesli kitap vesaire… Kimi yayınevleri sözleşmelerinde bunlardan yazara pay vermezken, kimileri verir. Bu değişir… KDY ise bu gibi durumlarda kazancın %40’ını yazara verirken % 60’ını kendine ayırmış. Stopaj kuralı burada da geçerli bu arada.

• KDY telif geliri nasıl ödeniyor? Burada önemli bir nokta var: KDY’den ödeme almak için Yapı Kredi Bankası’ndan hesap sahibi olmanız veya açtırmanız gerekiyor. Telif ödemeleri aylık olarak belirleniyor ve her ayın geliri, o ayı takip eden 3 aylık süre içerisinde bu banka hesabına yatırılıyor. Ancak aylık gelirin en az 100 TL olması gerekiyor, yoksa sonraki aya devrediliyor.
• Kitabınızı kendiniz almak ve/veya eşinize dostunuza hediye etmek istiyorsanız, satış fiyatının % 50’si üzerinden alabiliyorsunuz. Yani geleneksel yayıncılıkta olduğu gibi belli adetlerdeki “yazar hakkı” veya protokol kitap dağıtımları söz konusu değil.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık’ta 18 Yaş Sınırı Var mı?

Evet, var. Ama bu, 18 yaşının altındakilerin kitaplarının yayımlanmayacağı anlamına gelmiyor. 18 yaş altı yazar adayları, yasal vasilerinin gözetimi ile başvuru yapabiliyorlar ve bunun için noter onaylı imza beyanının yanına vasilik durumunu bildirir belge de ekleniyor. Online başvuru ekranında yazar kendi adı ve bilgilerini giriyor ama sözleşmelerde kendi imzasının yanında yasal vasilerinin de imzası ve bahsi geçen belge de ekleniyor.

KDY Hakkında Bilgi Notları

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık sisteminin avantajları ve dezavantajları konusuna geçmeden önce satır arasında kalan birkaç notu da paylaşmak isterim:

• KDY dergi yayını yapmıyor.
• Başka platformlarda e-kitap olarak yayınlanan kitaplarınızı yayımlamıyor. Bunun için diğer mecralardan kaldırmanızı ve kurumlarla sözleşmeniz varsa feshedilmesini istiyor.
• Başka bir yayınevinde yayımlanan ve sözleşmesi biten veya feshedilen bir kitabınızı KDY’de yayımlamak için kitabınızın baskısının tükenmiş olması gerekiyor.
• İstediğiniz tür ve içerikte kitap yayımlayabiliyorsunuz. Yalnızca yasal ve etik açıdan sorunlu olmaması gerekiyor. Bunlar KDY editörlerince kontrol ediliyor.
• Mevcut durumda çeviri kitap yayınlamak KDY’de mümkün değil. Ama bu duruma, 70 yılı geçmiş Osmanlı Türkçesi’nden Latin harflerine aktarılan ve/veya sadeleştirilen eserler dahil değil.
• Yurtdışında yaşıyorsanız yalnızca e-Devlet sistemine erişiminiz varsa KDY başvurusu yapabiliyorsunuz.
• Kişiye özel sözleşme yok. Özel durumlarınız veya taleplerinize göre sözleşmeyi biçimlendirme şansınız olmuyor.
• Kitabınızı bedava satamıyorsunuz. KDY olabilecek en düşük fiyatı belirliyor sizin için, en azından iddiaları bu yönde.
• Bandrol, ISBN gibi resmi işlemlerde sizin yapmanız gereken hiçbir şey yok. KDY bunların tamamını sağlıyor.
• Birden fazla dosya başvurusu yapabiliyorsunuz. Sözleşme tesliminde matbu teslim seçeneğini kullanmanız halinde her biri için ayrı ayrı imza beyanı almanıza gerek yok.
• KDY çok yazarlı kitap başvurusu almıyor, sadece kişisel başvurular kabul ediliyor ama diğer yazarlar, eserin haklarını hak devir sözleşmesi ile başvuru yapacak kişiye devredebiliyor. Bunun açık anlatımı şu: Diyelim iki yazarsınız, sözleşmeyi bir kişi yapıyor ve diğeri ona haklarını hak devir sözleşmesi ile devrediyor. Dolayısıyla paylarına düşen % 50’yi de kendi aralarında istedikleri gibi paylaşabiliyorlar.

KDY Kitapları Nerede Satılıyor?

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık, kitaplarınızı Kitapyurdu haricindeki hiçbir dolaşım ağına sokmuyor. Siz isterseniz kitabınızı % 50 indirimle satın alıp kendi istediğiniz dağıtım ağına sokabilirsiniz ancak teknik olarak mümkün olan bu konu pratikte o kadar kolay değil: Şirket olmanız, dağıtım şirketlerine kitabınızı kabul ettirmeniz, yaygın dağıtıma girmek için ciddi paralar vermeniz gibi durumlar ortaya çıkacağı için bunu sizin yerinize yapacak selfpublishing şirketlerine bütün yayın ve dağıtım süreçleri için para ödeyerek yapmanız daha kolay ve makul oluyor.

KDY Kitaplar İçin Pazarlama Tanıtım Çalışması Yapıyor mu?

KDY’nin iddiası Kitapyurdu sitesi üzerinde özel başlık, görsel, banner’larla kitapları potansiyel okurlara gösterecekleri yönünde. Bu teorik olarak yanlış veya yalan değil ama olağanüstü bir çaba da değil. Önünde sonunda onlarca yayıneviyle çalışan, her biriyle farklı dönemlerde çok sayıda kampanya yapan ve buradan kazanç elde etmek için bunları da öne çıkarmak durumunda olan bir sitede KDY kitaplarına ayrı, sizin kitabınıza ayrı olarak ne yoğunlukta sıra geleceğini varın siz düşünün.

Öte yandan Kitapyurdu’nda göstermek ve satmak dışında KDY’nin hiçbir reklam ve tanıtım faaliyeti yok.

Kitabını Matbaada Bastırmak mı KDY’den Kitap Bastırmak mı?

Peki şu durumda KDY’nin matbaada kendi kitabını bastırmaktan ne farkı var diye soracaksınız. Sayalım:

• Matbaa, size yalnızca “baskı” hizmeti verir. Bazı matbaalardan dizgi, mizanpaj, kapak desteği de alabilir veya bunları bir bilene, bir ajansa yaptırıp baskıya verebilirsiniz. Bu da masraf kalemlerini artıracaktır.
• Matbaada asgari bir baskı talebi vardır. Matbaadan matbaaya değişmekle birlikte 500, 1000, 2000 gibi adetler sunulur hatta 500 ile 1000 arasında olağanüstü bir fark bile olmayacağı için “Bari 1000 bastırayım” dersiniz ama masraf cebinizden çıkar tabii. Üstelik dağıtıma giremeyeceğiniz için bu 1000 adedi bir yerde depolamanız gerekecektir. Bu da bir başka zahmet ve/veya masraf kalemi demek.
• Matbaada bastırdığınız kitabın resmi bir kimliği olmayacaktır. Yani bir yayıncısı, bandrolü, ISBN’i olmayacaktır. Bu da standart kitapçılarda ve dağıtım ağlarında yer alamayacağı anlamına gelir. Elbette kitap yayımı üzerine bir şirketiniz varsa bunun üzerinden Yayıncılık Sertifikası alıp ISBN ve bandrol başvurusu yapabilirsiniz. Ama baskı, şirket ve bu işlemler de yine iyi bir masraf ve zahmete denk gelecektir.
• Diyelim tüm bunları yaptınız, dağıtım ağlarına ve kitabevlerine girmek istiyorsunuz. Burada da karşınıza türlü zorluklar çıkacak. Komisyon oranları, rafa girmek için vereceğiniz ücretler, siparişleri sağlamak için lojistik altyapı falan derken bu, yazar-yayıncı için neredeyse imkânsız bir zorluğa, daha doğrusu bir “yayınevi” faaliyetine denk gelecektir. Tüm bunları belki ayrı bir yazıda anlatırım.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık ile Yayınevlerinin Farkı

Kâğıt üzerinde KDY bir yayınevi faaliyeti yürütse de pratik anlamda aslında bir matbaa faaliyeti bu. Tek farkı, Kitapyurdu sitesi üzerinden satışa çıkarmaları ve resmi işlemleri sizin yerinize yapmaları. Dolayısıyla Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık ile yayınevlerinin farkı da burada başlıyor. Peki diğer farklar ne?

• Yayınevlerine dosya göndermek istediğinizde iki aydan altı aya uzanan, bazen sonsuza dek cevabın gelmeyeceği bir süreç başlar. Bugünün ekonomik koşullarında yayınevlerinin girdiği sıkıntılardan ötürü yeni dosyalara ve tanınmayan yazar adaylarına şans verme lükslerinin de azaldığını göz önüne alın. KDY’de ise yukarıda saydığımız işlemler haricinde sıra beklemek yok, cebinizden basım dağıtım parası vermek yok. Tamamen hazır olan bir kitabı 72 saat içinde satışa açıyorlar.
• Yayınevleri kitabınızı yayımlamaya karar verdiklerinde geliştirici editörlük, redaksiyon, dizgi, mizanpaj, kapak tasarımı, arka kapak yazısı, tanıtım bültenleri gibi işlem ve materyalleri üstlenirler ve sizinle koordine olarak götürürler. Yani profesyonel bir yayıncı-yazar ilişkisinin olması gerektiği gibi… KDY ise bütün işçiliği size bırakıyor.
• Yayınevleri kitabınızı belli adetlerle basarlar. Kitabınızın türü, satış potansiyeli, sizin tanınırlığınız gibi farklı değişkenlere göre değişir. KDY ise kitabınızı talep gelmedikçe basmıyor. Ne zaman ki birisi Kitapyurdu’ndan kitap sipariş ediyor, o zaman baskı 2-3 gün içinde (iddia o yönde) basılıp kargoya veriliyor.
• Yayınevleri telif oranları değişken, burada yine farklı ölçütler devreye giriyor. Bu yazının kapsamına giren klasman için %7 ile %12 arasında bir oran söyleyebilirim ki %12 mevcut konjonktüre göre “çok iyi” bir orandır ve ilk yazarlar, yeni yazarlar için pek söz konusu olmaz. Kitapyurdu ise %50 (vergi hariç) veriyor. Bu iyi bir oran.
• Yayınevlerinde sözleşme süreleri de değişebilir. Burada da değişkenler var. Daha önce iki yıllık sözleşme hiç duymadıysam da mutlaka istisnalar vardır. Benim ilk romanımın sözleşmesi 5 yıldı, ikinci romanım ise bir seri olduğundan serinin tamamı için 15 yıllık sözleşme yaptık mesela.
• Yayınevleri kitabınızı zincir mağazalara, kitapçılara ve online platformlara dağıtırlar. Burada tabii mecraların sipariş vermeleri ve bu siparişleri etkileyen başka değişkenler de var. Ama Kitapyurdu sadece ve sadece kendi üzerinden satış gerçekleştiriyor.
• Yayınevleri -kendi güçlerine göre- bülten gönderimleri ve yayınından online veya matbu mecralarda inceleme/tanıtım yazıları yazdırma ve röportaj yayınlatmaya, sosyal medya reklamlarından kitapçı kampanyalarına varana dek farklı tanıtımlar yaparlar. Bu konuda çok geliştiğimizi söyleyemem ülke yayıncılığı olarak; yani “en iyi” veya “en büyük” denilen yayınevlerinden kitap çıkaranların bile şikâyetçi olduğu şeyler mutlaka çıkar. Ama Kitapyurdu’nda bunların hiçbiri yok. Kitapyurdu sadece ve sadece kendi sitesinde KDY markasını öne çıkaracak, hepsi bu…
• Geleneksel yayınevi basımında sözleşmede yazar hakkı olarak belli bir adette kitap verilir. Bu da değişken bir rakam ama konumuz kapsamında 20-30 arası bir adetten söz edebiliriz. Bunun dışında yazar kendi kitabını almak istediğinde ortalama %45, azami %50 oranında bir indirimle alıyor.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık ile Ücret Karşılığı Kitap Yayınlayan Yayınevlerinin Farkı

Yayıncılığımızın bir kolu da son yıllarda rağbetin arttığı, selfpublishing de denilen tarzda “ücret karşılığı kitap basan yayınevleri”. Bu kurumların birbirinden farklı paketlerde hizmetleri var ve bu hizmetlerin ücretlerini belirleyen kıstaslar da değişken.

Eserinizin hacmi, biçimi, baskı adedi, baskı kalitesi ücreti etkiliyor. Bazı paketlere editörlük işlemleri, kapak tasarımı vs katılmıyor ve ücret düşüyor. Ama telif birazcık daha fazla veriliyor. Veya vermek istediğiniz ücrete göre de değişiyor telif: Kimisi yüksek telif verip yüksek fiyat sunuyor, kimisi tam tersi.

Dediğim gibi, burada uzun uzun anlatmanın laf kalabalığı yaratacağı kadar çok seçenek var. Bu tür kurumların KDY’den en büyük farkı, sizden her durumda ücret talep etmeleri. Ama bir diğer farkı da birden fazla platforma dağıtım yapmaları. Tabii ki bu platformlardaki görünürlükleri, reklam-tanıtım faaliyetleri ne kadar belirgin bir fark yaratır, tartışılır. Ben selfpublishing sistemiyle çalışan hiçbir kurumun pazarlama tanıtım faaliyetlerine tamamen kefil olmam ama en azından birden fazla yerde satışa çıkıyor olmaları belirli bir süre dahilinde de olsa KDY’ye göre bir avantaj. Ha, o süre de, yani rafa çıkmasından veya online stoklara girmesinden sonraki iade süreci de çok uzun değil. Özellikle zincir mağazalarda bu artık 30 günden daha fazla olmuyor.

Ama yine de, ufak bir hareketliliğin bile önemli olmasından ötürü, az sayıda selfpublishing markasının fuarlara girmesi, imza etkinlikleri düzenlemesi, sosyal medyada sınırlı da olsa paylaşımlarda bulunmaları da artı bir faktör.

Öte yandan selfpublishing sistemi basım adedi, barkod, telif ve satış gibi konularda suistimale çok açık bir alan ve isim yapmış az sayıda güvenilir, bilinen birkaç markanın dışındakilerle çalışmak geçmişte bazı yazar adayları açısından olumsuz durumlarla sonuçlandı.

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık’ın Avantajları ve Dezavantajları Neler?

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık’ın en dikkat çekici tarafı ücretsiz kitap basmak konusundaki önceliği.

Aslında dolaylı da olsa önceki başlıklarda bu soruya cevap vermiş oldum. Ama şimdi biraz da nokta atışıyla cevap vereyim.

KDY’nin avantajları şöyle:

• Ücretsiz olması: Resmi işlemler ve mecburi vergi kesintisi haricinde hiçbir ücret ödemiyorsunuz.
• Şeffaf olması: Bütün süreci online ekrandan izleyebiliyorsunuz.
• Telif oranı: % 50 Türkiye koşullarında iyi bir oran.
• Süreç: Beklemiyorsunuz, resmi işlemlerinizi ve teknik hazırlığı tamamladığınızda kitabınız 72 saat içerisinde satışa açılıyor.

KDY’nin dezavantajları ise şunlar:

• Sadece Kitapyurdu’nda satış olması.
• Sitede göstermek dışında hiçbir reklam-tanıtım faaliyetlerinin olmaması.
• Bütün işçiliğin size bırakılıyor olması. Tamam, bütün süreç ücretsiz ama aynı anda Indesign, Illustrator, Photoshop bilen ve kapak tasarlayabilecek olan kaç kişi var? İster istemez iş bir yerde ya tanıdığınızdan yardım istemeye -ki kalitesi ve ‘bedavalığı’ şüpheli bir talep- ya da bir profesyonelden hizmet almaya geliyor. Dolayısıyla “kitabınızı ücretsiz basıyoruz” iddiası da biraz havada kalıyor.
• Ayrıca, önerdiği ajansların verdiği editörlük hizmetleri de yalnızca biçimsel hizmetler. Yani dosyanızın daha ustalıklı ve nitelikli bir şekilde, potansiyeli uzman bir gözün katkısıyla artırılmış halde yayımlanmasını sağlayan geliştirici editörlükten yoksun bırakılıyorsunuz. Geleneksel yayıncılıkta yayınevleri bünyesinde sizinle çalışan editörler sadece kapak, dizgi vs. gibi dış özelliklerle değil, eserinizin kurgusuyla ve diliyle de ilgilenir.

KDY’den Kitap Çıkarmak Mantıklı mı?

Peki gelelim o en can alıcı soruya: Kitapyurdu Doğrudan Yayınclık’tan kitap çıkarmak mantıklı mı? İşte bu soru da hemen her soru gibi tamamen sizin beklentilerinize, amacınıza ve satış potansiyelinize bağlı.

Örnekleyerek somutlaştırayım:

• Şiir ve tiyatro oyunu gibi, pek çok yayınevlerinde ve -maalesef- raflarda yoğun talep görmeyen veya yayın yapsa da çok kısıtlı dosya alımı yapan türlerde dosyalarınız varsa,
• Bugünün okur ve kültür eğilimlerinde dikkat çekeceğini düşündüğünüz konuda bir eser yazdığınızı düşünüyorsanız,
• Çok çarpıcı bir edebi eser veya belli kültürlere, altkültürlere, ilgilere, mesleki veya akademik alanlara özel, talep görecek bir konu olduğunu düşünüyorsanız,
• Kitabı satabileceğiniz bir çevreniz, ağınız olduğunu düşünüyorsanız,
• Kitabın tanıtımını yapabileceğiniz ve bunu satışa çevirebileceğiniz bir sosyal ortam ve medya tanınırlığınız varsa,
• Veya tüm bunların ötesinde kendinizin veya ailenizin anılarını, biyografilerini kayda geçirmek, muhtemel yabancı okurlarla paylaşmak istiyorsanız,

Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık sizin için avantajlı olacaktır.

Edebi Nitelik ve Yayın Sektörü Açısından Kitapyurdu’yla İlgili Bazı Notlar

Biliyorum bu ifade memleketimizde halen ayıp görülüyor ama yine de kullanacağım: “Yazar kariyeri” oluşturmak istiyorsanız, yani edebiyat ve yayın camiasında eserlerinizle yer almak, illa öncelikli olarak satışı değil de edebi bir yolculuğun adımlarını atmak istiyorsanız KYD’nin buradaki etkisiyle ilgili yorum yapmak için çok erken.

Ancak şu süreçteki öngörülerimi söyleyeyim: KYD sektörde çok da sevinçle karşılanan bir girişim sayılmaz. Çünkü klasik yayıncılığın dinamikleri yerine kendi ekonomik, matbuat anlamında teknik/teknolojik imkânlarını kullanan ve edebi niteliğe değil satışa odaklanan bir yaklaşımı var. Bu elbette ayıp değil ancak KYD’nin kültürel iklimin -böyle bir şey varsa- ne derece parçası olacağı, buradan çıkacak eserlerin ana akım veya altkültürler nezdinde ne kadar yer alacağı tartışılır ve açıkçası şu an için şüpheli.

Bunun dolaylı bir sakıncası da KDY etiketiyle yayımlanmış bir kitabın yazarı olarak bibliyografinizin ne kadar muteber olacağı tartışmaya açık hale gelebilir. KDY bir tanıtım faaliyeti yürütmeyeceği için, mesela kitabınız bir kitap ekinde veya sitesinde yer alacak mı? Bu konuda size destek verecek, gazete veya dergilerde tanıdıklarınız varsa elbette bir yere kadar mümkün veya sosyal medyadaki takipçileriniz kendi hesaplarında, bloglarında incelemeler, röportajlar yayınlayabilir. Cebinizden sosyal medya reklamları verebilir, forumlarda sözlüklerde başlıklar da açtırabilirsiniz ama tüm bunların yine o “kültürel iklim”in bir parçası olup olmayacağı şüpheli. Sonuçta teknik olarak, çok eleştirilen ve pek ciddiye alınmayan Wattpad gibi bir mecranın basılı hale getirilmiş olması fikri bu -bunu küçümsemek için söylediğim düşünülmesin lütfen, sektördeki yansımalardan hareketle yaptığım çıkarımları paylaşıyorum.

Ama yine de tekrarlamak durumundayım: Siz bu zamana dek gerek sosyokültürel çevreniz, gerek sosyal ve geleneksel medyadaki kitleniz itibariyle bir görünürlük oluşturduysanız, buna rağmen ana akım yayınevlerinde yayımlanma alanı bulamadıysanız ve bu görünürlüğün bir okur kitlesine dönüşebileceğini düşünüyorsanız, yani kısaca, kendi işinizi görebileceğinize inanıyorsanız, KYD bir seçenek olabilir. Yine de söz konusu kitabı okutmak, sevdirmek ve sattırmak olduğunda hem gerçek hayattaki hem sanal alemdeki kalabalığın sekizde bire kadar inebildiğini ve bu işin hiç de kolay olmadığını göz önüne alın. Ben yıllardır bu sektörden hem ekmek yiyen hem de bu sektöre ürün çıkaran biri olarak bile herhangi bir kitabımla veya yazımla ilgili bir paylaşımımın, eşimle veya kedimle ilgili romantik, özel hayatımdan kesit tadındaki bir paylaşımım kadar ilgi görmediğini söyleyebilirim. Kaldı ki bunu satışa çevirmek…

Ama mesela, maddi gücünüz vardır, orta ölçekli bir yayınevinin sizin için yapabileceği faaliyetleri yerine getirecek bir ajansla veya bağımsız “ajanlarla” anlaşırsınız. Kitabınıza zaman ve para harcamadığınız için KYD’den çıkardığınız kitabı profesyonel bir güçle öne çıkarır, medyada yer almasını sağlarsınız. Bir de ilgi çekecek bir konuda yazdıysanız bir şansınız olabilir. Zaten Kitapyurdu Doğrudan Yayıncılık’ın kendiyle birlikte gerek editöryel ajansların gerek medya ajanslarının da öne çıkacağı bir pazar yaratabilmesi sürpriz olmaz.

**

Umarım paylaştığım bilgi ve fikirler faydalı olmuştur.

Sorularınızı, yorumlarınızı, eleştirilerinizi yorumda paylaşmaktan çekinmeyin.

*Verdikleri bilgiler için Murat Gülcen ve Yusuf Çopur’a teşekkürler.

Koray Sarıdoğan

1987, Ankara. Türk Dili ve Edebiyatı lisansı, Yeni Türk Edebiyatı yüksek lisansı… KalemKahveKlavye’nin kurucu editörü. Yayımlanmış ve henüz yayımlanmamış bazı kitapların yazarı. Evli ve iki kedi babası…

koraysaridogan.com